Persepolis’i izlemiş miydiniz? Film, yani animasyon başlı başına güzel bir yapıt olsa da benim en çok dikkatimi çeken kısmı, kızın ufakken, Şah rejimini desteklerken evde sağa sola yürüyüp diktatör edasıyla emirler yağdırdığı sahnedir. Babasıyla ninesi yanına gelip olan biteni anlamaya çalışıyorlardı. Kız ise ileride Şah gibi bir yönetici olacağından bahsediyordu, hatta onun yönetiminde kimse yaşlanmayacakmış. Ninesi bunun nasıl olacağını sorduğunda “çok basit, yasaklayacağım” demişti.

Görüldüğü gibi, bir şeyleri değiştirmenin yolunun yasaklamak olduğu öğretilen bir çocuk, öyle bir ortamda yetişen bir çocuk, başka bir yöntemin var olduğunu bilemez. Aynı ortamda çocuk yetiştiriyoruz şu anda. İçki içmek yasak, sigara içmek yasak, çocuk aldırmak yasak, liderlere, kutsallara dil uzatmak yasak, saygısızlık yapmak yasak…

Alkolün, sigaranın, çocuk aldırmanın, saygısızlık yapmanın iyi bir şey olduğunu savunmuyorum kesinlikle. Sadece bunu engellemeye çalışmanın yanlışlığını anlatmaya çalışıyorum. Alkolü, sigarayı vs. yasaklayarak engelleyemezsin, ya da insanların kullanmasını azaltamazsın. Sadece yeni suçlar/suçlular yaratırsın. Zaten bu kadar yasak olmasa, bu kadar suç da olmazdı. Zihniyet değişmediği sürece yasaklanan şeylerin uygulanmasında değişen bir şey olmaz, sadece yeni yasaklarla birlikte yeni suç ve suçlular türemiş olur.

Eğer insanların bu gibi alışkanlıkları bırakmalarını istiyorsan, çocukluğunda bu eğitimleri ver, onlar da çocuklarını bu şekilde eğitsin. Birkaç nesil sonra alkolü bilinçli tüketen, sigarayı çok daha az tüketen, korunmadan ilişki yaşamayan, inanmasa bile diğer insanların kutsallarıyla dalga geçmeyen ya da rencide etmeden eleştirmesini bilen nesiller yetiştir. Yasaklayarak böyle bir şey sağlayamazsın.

Uyarı tabelalarından başla örneğin. "Sigara içmek yasaktır!" yerine "sigara içmeyen insanları da düşünerek lütfen bu alanda sigara içmeyiniz" yaz oraya. "Durak harici durmak kesinlikle yasaktır!" yerine "malesef duraklar haricinde yolcu indirme ve alımı yapılamamaktadır, anlayışınız için teşekkür ederiz" yaz. Yaz ki insanlar yasak olduğu için değil, nezaketten dolayı bir şeyleri yapmamayı huy edinsin. Yasağı değil, nezaketi öğret. İnanın şu kadarcık şeyle bile çok büyük farklar yaratılabilir.


2 Comments

Aysin dedi ki...

Ben bu fikre bayıldım, dediğin gibi bu kadarcık bir fark bütün bir algıyı değiştirmeye yeter.

yufkayureklikelgobekli dedi ki...

Çok büyük fark yaratır var ya! Zihniyeti değiştirir resmen.

Blogger tarafından desteklenmektedir.